۲۸ اردیبهشت ماه مقارن با ۱۸ می، روز جهانی موزه ها نام گرفته است و همواره در این روز از موزه های فعال سخن به میان می آید و همگان تلاش می کنند، داشته های میراث فرهنگی که در موزه های کشور درمعرض نمایش قرار گرفته اند را بار دیگر مورد تاکید قرار دهند، اما اتفاقا این روز فرصتی است برای یادآوری داشته هایی که از بین رفته و هشدار درخصوص آنچه در حال از دست رفتن است.
یکی از داشته های بی مانند در اراک که این روزها در معرض از دست رفتن است، موزه فرش است؛ موزه ای که حرف ایجاد آن از سال ۱۳۹۲ به میان آمد، اما تا امروز و پس از گذشت ۱۰ سال هنوز وجود خارجی پیدا نکرده است.
آذرماه سال ۱۳۹۲ و در زمان استانداری محمد حسین مقیمی در استان مرکزی بود که موضوع احداث موزه فرش اراک مطرح شد، آن زمان گفته شد که یکی از تجار فرش اراک، تصمیم به اهدای قطعاتی از فرش های بسیار خاص و نفیس خود به شهر اراک را دارد و همین امر فتح بابی برای احداث یک موزه به نام موزه فرش اراک شد.
ابراهیم حسینجانی این تاجر فرش که از وعده مسئولان امر بسیار سرمست و خرسند بود، هرآنچه از فرش هایی که در سفرهای خود به اقصی نقاط جهان جمع کرده بود در طبق اخلاص گذاشت تا به واسطه آن موزه فرش اراک شکل گیرد، اما دریغا که امروز پس از ۱۰ سال هنوز خبری از این موزه نیست.
به گزارش ایسنا، پس از گذشت یک سال از اولین وعده احداث موزه فرش اراک و با وجود قول های مساعد استاندار، شهردار و شورای شهر و مدیرکل میراث فرهنگی وقت، عملا اتفاقی در این زمینه رقم نخورد و در نهایت، دیماه ۱۳۹۳ استاندار مرکزی که یکی از حامیان اصلی احداث این موزه بود، تودیع شد.
البته اهدا کننده فرش ها، برای احداث این موزه پیگیری های مستمری کرد، اما نتیجه ای حاصل نشد.
هشتم آبانماه ۱۳۹۴ فرش های جمع آوری شده توسط حسینجانی در جمع تیم تهرانگردی احمدمسجد جامعی رییس وقت شورای شهر تهران رونمایی شد و حسینجانی رسما اعلام کرد که قصد دارد “سومین موزه فرش ایران” را با کمک مسئولان دولتی و در زادگاهش راه‌اندازی کند، فرش‌هایی که برای خریدشان تا نیویورک و زوریخ هم رفته بود و حتی ابراز امیدواری کرد که کلنگ احداث این موزه تا ۱۴ آبانماه در اراک به زمین زده شود.
۱۴ آبانماه ۱۳۹۴ خبری نشد، اما بالاخره ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۴ کلنگ ساخت موزه فرش شهدای ایران اسلامی در اراک با حضور آیت الله دری نجف آبادی نماینده ولی فقیه در استان مرکزی، محمدرضا کارگر مدیرکل وقت موزه های کشور و مسئولان ارشد استان در مجاورت پارک ملت اراک به زمین زده شد.
در زمان کلنگ زنی، کارگر، ارزش مادی ۱۲۰ تخته فرشی که حسینجانی تصمیم به اهدای آن به موزه فرش اراک را داشت را بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان بیان کرد و گفت: این موزه می‌تواند برکات زیادی برای این استان داشته باشد و اصالت فرش این خطه از کشور را تقویت کرده و صنعت فرش‌بافی را بیش از پیش رونق دهد. موزه ملی فرش ایران در تهران و آستان قدس دو موزه فعال فرش در کشور هستند، موزه تبریز در حال احداث است و موزه اراک چهارمین موزه فرش کشور خواهد بود و امیدواریم احداث این موزه که شاید حدود ۲ تا سه سال زمان ببرد، در کنار اقداماتی که در صنعت فرش استان انجام شده به رونق هر چه بیشتر این صنعت کمک شود.
به گزارش ایسنا، اما کلنگ موزه فرش اراک در ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۴ چنان سنگین به زمین خورد که کسی توان برداشتن آن را نداشت و عملا زمانبندی ۲ تا ۳ ساله مدیرکل وقت موزه های کشور نیز درست از آب در نیامد.
در ۲۴ آبانماه ۱۳۹۶ سید محمد حسینی مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان مرکزی در جلسه کارگروه گردشگری استان صراحتا اعلام کرد که “کلنگ موزه فرش بر زمین مانده است، در زمان کلنگ زنی مقرر شد شهرداری در اقدامی مشترک در خصوص تملک زمین و احداث آن به همراه اداره کل راه و شهرسازی و استانداری مرکزی، اداره کل میراث فرهنگی را یاری رساند تا این موزه عظیم احداث شود، اما کماکان با گذشت ۲ سال همچنان این زمین تملک نشده است. گرچه اداره کل میراث فرهنگی به مالک زمین مورد نظر اعلام داشته بود که حاضر است یک ملک را در اختیار آنها قرار دهد، اما مالک به علت اختلاف قیمت حاضر به این تهاتر نشد.”
این صحبت های مدیرکل وقت میراث فرهنگی، زمزمه های تغییر مکان موزه را به میان آورد و عملا ساخت موزه در هاله ای از ابهام قرار گرفت و این پروژه فرهنگی، هنری، گردشگری شهر اراک مسکوت باقی ماند.
سال ۹۸، سید علی آقازاده استاندار وقت مرکزی، در این خصوص بیان کرد که اختلافات بر سر زمین باعث شده است که مسئله ساخت موزه فرش اراک به نتیجه نرسد و استانداری تلاش دارد که مسئله را به نتیجه مناسب برساند.
به گزارش ایسنا، داستان ساخت موزه فرش اراک تا امروز چهار استاندار به خود دیده، اما رنگ اجرا به خود ندیده است و با توجه به شواهد به نظر نمی رسد که فعلا خبری از ساخت این موزه باشد چراکه به گفته اهدا کننده فرش، استاندار مرکزی و مدیرکل میراث فرهنگی، پرونده معضل زمین همچنان باز است و رسما با موزه ای روبرو هستیم که مکان ندارد!
رها شدن پروژه از همان ابتدا/گزینه هایی برای مکان موزه مدنظر است
دکتر فرزاد مخلص الائمه استاندار مرکزی در گفت و گو با ایسنا، در خصوص آخرین پیگیری ها در خصوص احداث موزه فرش اراک بیان کرد: موزه فرش اراک یک ایده ای است که سال های سال در این شهر به عنوان قطب تولید فرش کشور و یکی از کانون های بزرگ تجارت فرش ایران در طول ۱۰۰ سال اخیر با داشتن بازار تاریخی اراک به عنوان مرکز تجارت فرش و فرش ساروق به عنوان یکی از بهترین و شاید برترین برندهای فرش به لحاظ کیفی، مطرح بوده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت های یاد شده در حدی است که ضرورت شکل گیری موزه فرش اراک را نشان داد و حتی دانشکده فرش نیز در این استان تشکیل شد، گفت: با وجود آنکه بازار تولید و فروش فرش ایرانی بنا به دلایل متعددی در طول سال های اخیر ضعیف شده است، اما ایده احداث موزه فرش اراک از حدود ۱۰ سال پیش توسط یکی از تجار صاحب نام اراکی که قصد دارد فرش های ایرانی که از سراسر جهان جمع آوری کرده است را به این شهر اهدا کند، مطرح شد.
مخلص الائمه تصریح کرد: اواخر سال ۱۳۹۴ کلنگ احداث موزه در نزدیکی بیمارستان ولیعصر(عج) و پارک ملت به زمین زده شد، اما این پروژه مشترک بین شهرداری، میراث فرهنگی و اهداکننده فرش به صورت کامل و ۱۰۰ درصدی رها شد و به دلیل در اختیار نبودن زمین، عملا ساخت موزه فرش بلاتکلیف باقی مانده است و حتی بارها این تاجر و اهداکننده فرش، موضوع اهدای این فرش ها به سایر استان ها را مطرح کرده است ولی با توجه به ارتباطات نزدیکی که با وی دارم، او را متقاعد کردم که فعلا از اهدای فرش به استان دیگر منصرف شود تا مکان مناسبی برای احداث موزه در اراک انتخاب کنیم.
استاندار مرکزی با بیان اینکه فرش های اهدایی تعداد بالایی است و احتمال می دهم که به لحاظ مادی، ارزشی بیش از ۵۰۰ میلیارد تومان داشته باشند، افزود: امکانی برای موزه مدنظر است، اما باید بررسی های لازم به لحاظ کیفی صورت گیرد چراکه نمی خواهیم، کاری را شروع کنیم و نیمه تمام باقی بگذاریم و مسلما این رویه، انگیزه و شوق اهداکننده را از بین می برد.
به گزارش ایسنا، از صحبت های استاندار مرکزی می توان به این نتیجه رسید که در حال حاضر موزه فرش اراک فقط روی کاغذ و در کلام وجود دارد، هیچ تصوری نمی توان به لحاظ مکانی از آن در ذهن ساخت و قطعا با توجه به هزینه سرسام آوری که این روزها در حوزه ساخت و ساز وجود دارد، شاید برای همیشه این موزه فقط روی کاغذ و در کلام باقی بماند.
تحویل زمین از شرکت پخش فرآورده های نفتی به مشکل خورد
مصطفی مرزبان مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع استان مرکزی نیز در خصوص پیگیری ساخت موزه به ایسنا گفت: کلنگ ساخت موزه سال ۱۳۹۴ در نزدیکی میدان ولیعصر اراک به زمین شد، اما تا امروز عملا به فراموشی سپرده شده است.
وی با اشاره به اینکه در ابتدای امر مقرر بود که شرکت پخش فرآورده های نفتی زمین مورد نیاز موزه را تامین می کند، اما تحویل آن با مشکل مواجه شد، گفت: پس از بروز مشکل برای زمین، اماکن دیگری برای ساخت موزه در نظر گرفته شد، اما با توجه به اینکه محل موزه باید شرایط بسیار خاصی داشته باشد، اماکن پیشنهادی مورد پذیرش و موافقت اداره کل موزه های کشور و شخص اهداکننده فرش ها قرار نگرفت.
وی افزود: به عنوان مثال قلعه وکیل( بنایی مربوط به اواخر دوره قاجار که در ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است) به عنوان یکی از اماکن پیشنهادی مطرح شد که کارشناسان وزارت میراث فرهنگی، به دلیل قدیمی بودن بنا این پیشنهاد را نپذیرفتند، البته اماکن دیگری نیز مدنظر است که باید بررسی شود.
طرح مسئله موزه در سفر دولت/راه و شهرسازی فعلا زمینی نداده است
مرزبان با بیان اینکه سال گذشته در سفر ریاست جمهوری و هیات دولت به استان مرکزی مسئله زمین موزه مطرح شد، گفت: در سفر مقرر شد که زمین مورد نیاز اختصاص یابد و میراث فرهنگی نیز مطالعات لازم را برای این فضا انجام دهد که تاکنون زمینی از سوی راه و شهرسازی تحویل نشده است.
هزینه ساخت، مانعی پیش پای موزه فرش
وی تصریح کرد: متاسفانه در شرایط کنونی زمینی که مناسب احداث یک موزه باشد در اراک نداریم، از طرفی هزینه ساخت و مطالعات این پروژه بیش از ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان خواهد بود که این موضوع عملا خود یک مشکل بر سر راه احداث موزه فرش اراک است.
مدیرکل میراث فرهنگی استان تاکید کرد: اگر فضای مناسبی انتخاب و اعتبارات ساخت و مطالعات تامین شود می توانیم موزه فرش اراک را به سرانجام برسانیم که البته بخشی از این اعتبارات، استانی، بخشی ملی و بخشی از سفر ریاست جمهوری تامین خواهد شد.
به گزارش ایسنا؛ با همه اما و اگرهایی که بر سر راه ساخت موزه فرش اراک وجود دارد، اما نکته قابل توجه، علاقه و دغدغه مندی حاج ابراهیم حسینجانی برای اهدای این فرش ها به اراک است.
فضای نگهداری این فرش ها باید آبرومند و شایسته باشد
وی در گفت و گو با ایسنا بیان کرد: مسئله موزه فرش سال ۱۳۹۲ مطرح شد و امروز پس از گذشت ۱۰ سال هنوز اتفاقی نیفتاده است، تمام استانداران استان مرکزی در طول این ۱۰ سال(محمدحسین مقیمی، محمود زمانی قمی، سید علی آقازاده) از فرش ها بازدید داشتند و باید برای این فرش ها فضای مناسب و آبرومند ایجاد شود.
این تاجر فرش با اشاره به اینکه سال ۱۳۵۶، به عنوان جوانترین تاجر فرش ایران در مراسم افتتاح موزه ملی فرش ایران حضور داشتم، افزود: برای هر کدام از فرش های موزه فرش ایران، هزینه پرداخت شده است، اما فرش هایی که قصد اهدای آن به موزه فرش اراک را دارم، در سفرهای خود به نقاط مختلف جهان از جمله آلمان، امریکا، مصر، سوریه، اتریش و … و شهرهای مختلف ایران کاشان، ورامین، تهران، تبریز، خراسان، کرمان، اصفهان و بیجار، فرش های ایل بختیاری و … با هزینه شخصی خریداری کرده ام.
روی این فرش ها نمی توان قیمت گذاشت/مکان اولیه موزه، بهترین انتخاب است
وی بیان کرد: یکی از فرش ها را ۳۰ سال پیش از نوه شهاب السلطنه بختیاری به مبلغ ۲۵ میلیون تومان خریداری کردم در حالی که آن زمان می شد با این رقم، ۲۵ خانه در تهران خرید، مسلما امروز به هیچ عنوان نمی توان روی چنین فرشی قیمت گذاشت، به همین دلیل باید در فضایی مناسب و شایسته، نگهداری شود.
حسینجانی با اشاره به مکان اولیه ای که برای این موزه در مجاورت پارک ملت اراک انتخاب شد، گفت: مکان اولیه موزه فضایی ۴ هزار مترمربعی بود که شورای شهر وقت در اختیار قرار داد و با حضور مدیرکل موزه های کشور و نماینده ولی فقیه در استان کلنگ زنی شد و بهترین مکان بود، اما کار به نتیجه نرسید، حتی پیش از کلنگ زنی و در زمان حضور محمدحسین مقیمی به عنوان استاندار مرکزی، قول دادند که ۳۰ درصد هزینه ساخت را استانداری، ۳۰ درصد میراث فرهنگی و ۳۰ درصد شهرداری اراک متقبل شوند.
وی اضافه کرد: در طول سال های اخیر مسئولان استان و شهر اراک بارها صحبت کردند تا راضی شوم موزه در فضایی دیگر احداث شود، اما قبول نکردم و اگر موزه در مکانی که کلنگ زنی شد، ساخته شود حاضرم ۱۲۰ تخته فرش را به شهرم، اراک تقدیم کنم.
تالار مرکزی، فضایی مناسب موزه فرش نیست
وی گفت: شنبه ۳۰ اردیبهشت ماه به همراه مدیرکل میراث فرهنگی، بازدیدی از ساختمان تالار مرکزی شهر اراک داشتیم و این مکان به عنوان یکی از پیشنهادات برای موزه فرش اراک مطرح شد، ساختمان محکمی بود، اما به شخصه، این فضا را برای فرش هایی که طی ۵۰ سال اخیر از سراسر جهان جمع کرده ام و به لحاظ مادی و معنوی نمی توان قیمتی برای آن تعیین کرد، مناسب ندیدم. حیف است که موزه فرش اراک به نقاطی از شهر ببریم که تردد و دسترسی به آن قدری دشوار است.
فرش ها عمری ۴۰ تا ۴۰۰ ساله دارند/فقط می خواهم یادگاری از من در این شهر باشد
حسینجانی با اشاره به اینکه عمر این فرش ها از ۴۰۰ سال تا ۴۰ سال است، بیان کرد: این فرش ها در ابعاد و قطعات متفاوت و طرح های بی نظیر بافته شده اند که می تواند زیباترین موزه فرش را ایجاد کنند. من ۸۵ سال سن دارم، تنها به دنبال ساخت این موزه هستم تا یادگاری از من در این شهر باقی بماند و ۱۰۰ سال آینده، جوانان این شهر با دیدن این موزه از من به عنوان حاج ابراهیم حسینجانی زاده روستای ضامنجان اراک یاد کنند.
وی گفت: اگر ۱۰ سال پیش این موزه ساخته شده بود، شاید هزینه نهایتا ۱۰ میلیارد تومانی به دنبال داشت، اما امروز باید بیش از ۵۰ میلیارد تومان هزینه کنند.
این تاجر فرش با اشاره به اینکه تا عمر داشته باشم حافظ این فرش ها و پیگیر ساخت موزه خواهم بود و اگر عمری باقی نباشد قطعا فرزندان من از این فرش ها مراقبت خواهند کرد، گفت: امروز هم این فرش ها در نهایت امنیت در حال نگهداری هستند و در حفظ آنها بهترین تدابیر را خواهم داشت و امیدوارم که بتوانم این فرش ها به مردم اراک تقدیم کنم، هر چند که تا امروز ۱۶ تخته فرش به دستگاه های مختلف مانند استانداری مرکزی، شورای شهر، شهرداری اراک، فرمانداری اراک و میراث فرهنگی اهدا کرده ام.
به گزارش ایسنا، معضل تامین زمین موزه فرش اراک پس از گذشت ۱۰ سال و تغییر ۴ استاندار، همچنان باقی است و تا امروز هم نه اقدامی بابت تامین همان زمین اولیه صورت گرفته و نه گزینه ای شایسته و مناسب این فرش ها پیشنهاد شده است و مسلما با توجه به این رویه، خیلی نباید به ساخت این موزه امیدوار بود.
مجموعه مدیریت استان، بارها بر مسئله احیای هویت شهری و استانی تاکید فراوان داشته اند، اما امروز در فرصتی که می توان این هویت را احیا کرد و موزه ای ساخت که حداقل جوانان این شهر در کنار داشتن فضایی تفریحی، به عمق تاریخ و هنر این سرزمین بیش از گذشته پی ببرند و تعلق خاطر آنها در سایه افتخار به هنر نیاکان شان به سرزمین شان افزایش یابد، فرصت سوزی می شود.
اینکه حسینجانی، هنوز پس از ۱۰ سال به اهدای این فرش ها به اراک تمایل دارد، شاید شبیه معجزه باشد چراکه اگر هر فردی دیگری جای وی بود، قطعا این گنجینه ارزشمند را به جای دیگری می برد که با آغوشی باز از وی استقبال کنند نه اینکه یک دهه به انتظار بنشیند، بویژه اینکه احتمال دارد مجبور باشد همچنان چشم انتظار باقی بماند!
انتهای پیام
