خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- بهرام قربانپور: ماه‌های تیر و مرداد که می‌رسد روزهای پُر التهابی برای مستأجران است، خانه‌دارشدن رؤیای شیرینی است که باتوجه‌به نجومی شدن قیمت‌ها، شاید برای عده‌ای هیچگاه محقق نشود. چند ساعتی از طلوع خورشید نگذشته بود که به بهانه تهیه گزارش در پوشش «مستأجر – خبرنگار» در جستجوی خانه‌ای راهی کوچه و خیابان شهر رشت شدم.
سوار تاکسی خودم را به محلات پایین‌دست شهر رساندم، داخل خودرو پچ‌پچ یک زوج جوان نظرم را جلب کرد، از نوع صحبت‌ها و گره‌های ذهنی که داشتند، کاشف عمل آمد که با هم درد مشترکی داریم، به دنبال حس کنشگری باب گفتگو را با این زوج جوان باز کردم، زوجی که تازه به خانه بخت رفته بودند و یک ماهی می‌شد که دنبال خانه می‌گشتند.
شرایط اقتصادی به گونه‌ای است که تهیه یک مسکن ۴۰ متری در پایین‌ترین نقطه شهر هم آرزو شده «محمدرضا» که به‌شدت از افزایش قیمت اجاره‌بها گلایه‌مند است، می‌گوید: شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای است که تهیه یک مسکن ۴۰ متری در پایین‌ترین نقطه شهر هم آرزو شده و قیمت‌ها بدون حساب و کتاب ارائه می‌شود و هیچ سنخیتی با اقتصاد جامعه ندارد.
این شهروند رشتی با بیان اینکه توان اقتصادی خانوار بسیار پایین آمده است، اضافه می‌کند: یک خانواده باید ۷۰ درصد درآمدش را صرف اجاره‌بها کند و این در حالی است که موجر و مالک به مستأجران به چشم بنگاه اقتصادی نگاه می‌کنند.
مستأجران بدون پیوست حمایتی
«خانم کرمی» همسر محمدرضا در لابه‌لای صحبت‌های همسرش می‌گوید: این روزها اکثر مسئولان برای جوانی جمعیت و فرزندآوری دغدغه‌مند دارند و جلسه می‌گذارند وقتی یک زوج از تأمین سقف برای زندگی عاجز هستند چگونه می‌تواند به فرزندآوری فکر کنند.
وی با بیان اینکه تسهیل ازدواج با تأمین شغل و مسکن تحقق می‌پذیرد، می‌گوید: هیچ‌گونه پیوست حمایتی برای مستأجران وجود ندارد، تعرفه اجاره‌بها هرسال افزایش داشته و از طرفی هیچ نظارتی بر مشاورین املاک و نحوه قیمت‌گذاری مسکن و اجاره‌بها نیست.
کرمی گریزی هم به قیمت‌های نجومی اجاره‌بها در رشت می‌زند و می‌افزاید: قیمت اجاره مسکن در نقاط محروم رشت مثل فخب و معلولین به ماهی ۴ الی ۵ میلیون تومان می‌رسد.
گرم گفتگو با این زوج جوان بودیم که راننده با صدای خش دار گفت: «مسکن مهر پیاده می‌شوید!»، جواب دادم «بله» و از خودرو پیاده شدم و آن زوج را با دغدغه‌هایشان تنها گذاشتم.
وارد مسکن مهر رشت شدم، جایی که تا چشم کار می‌کرد ساختمان‌های تازه ساخت و گاهاً ترک برداشته به چشم می‌خورد، در اولین گام وارد یکی از دفاتر مشاورین املاک در این منطقه شدم؛ محیط سردی حاکم بود و فضا هم با کولر یخ بسته شده بود، گویا متصدی املاکی اعتقادی به مدیریت مصرف نداشت، بگذریم؛ با سلام و همراه با لبخند، سکوت فضا را شکستم و در گوشه‌ای نشستم.
حکمرانی قیمت‌ها در بازار اجاره بهای مسکن
متصدی مشاور املاک در حال صحبت کردن با تلفن بود و وقتی صحبتش تمام شد به گرمی از من استقبال کرد و حتی چای قندپهلو هم برایم سفارش داد تا بیاورند. وقتی از قیمت اجاره بها پرسیدم، بیشتر از چای داغ، به آب خنک نیاز داشتم؛ تعرفه‌هایی که از حکمرانی قیمت‌ها حکایت می‌کرد.
طبق گفته «حسین پور»،تعرفه اجاره بها در مسکن مهر رشت از ماهی ۳ میلیون تومان شروع و تا ۶ میلیون تومان تعرفه اجاره بها در مسکن مهر رشت از ماهی ۳ میلیون تومان شروع و تا ۶ میلیون تومان ادامه داشت و پیش پرداخت هم به صورت توافقی و بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون و رهن کامل در این منطقه نیز از ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان بود.
این متصدی املاک در رشت با اشاره به افزایش تعرفه‌های اجاره و رهن اضافه می‌کند: نرخ اصلی اجاره بها را صاحب خانه تعیین می‌کند و مشاورین املاک فقط نقش رابط را ایفا می‌کنند.
حسین پور با اشاره به کمبود خانه و افزایش تقاضا ادامه می‌دهد: شرایط به گونه‌ای شده که حتی خانه‌های بی کیفیت و دارای ایراد فراوان هم با قیمت بالا اجاره می‌رود و مستأجران هم به ناچار تن به انتخاب تحمیلی می‌دهند.
وی با بیان اینکه برقراری انصاف و وجدان در دستور کار اکثر مشاورین املاک است، افزود: شاید برخی همکاران اعتقادی به انصاف نداشته باشند اما بیشتر متصدیان املاک متعهد و معتقد هستند.
پیرزنی که تمام درآمدش از راه اجاره خانه بود
خانه‌های مسکن مهر رشت اگرچه ظاهری آراسته و شیک دارند اما در برخی از این واحدها، آثار تخریب و ترک خوردگی دیده می‌شود، وارد یکی از این بلوک‌ها شدیم، واحد ۱۴، بانویی مُسن در را برای ما باز کرد، واحدی تازه و تمیزی به نظر می‌رسید اما اجاره بهایش بسیار سنگین و دندان شکن بود.
این بانوی مُسن رشتی برای این واحد ۵۵ متری، پیش پرداخت ۷۰۰ میلیون و ماهیانه ۴ میلیون اجاره بها طلب کرده و می‌گفت: اگر زوج جوان باشد تخفیف هم می‌دهد. و وقتی فهمید خبرنگارم سفره دلش را باز کرد و از مشکلات و گره‌های اقتصادیش گفت و افزود: با توجه به افزایش قیمت‌ها و گرانی، قیمتی که برای این واحد گفته منصفانه است.
وی با بیان اینکه تمام درآمدم از راه اجاره خانه است، ادامه داد: سنی از من گذشته و توان کار ندارم و از دار دنیا همین یک خانه را دارم که آن را هم برای اجاره گذاشته‌ام و از همین راه کسب درآمد می‌کنم.
از خِیر این خانه و آن پیرزن هم گذشتیم وارد بلوک دیگر در ضلع شرقی مسکن مهر شدیم، واحد ۷، یک زوج در را باز کردند؛ بعد از احوالپرسی و بازدیدی کوتاه و مختصر از این واحد، جویای تعرفه‌ها شدیم. این زوج برای رهن این واحد ۷۰ متری پیش پرداخت ۶۰۰ میلیون تومان با پرداخت ماهیانه ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تعیین کرده بودند.
افزایش قیمت‌ها در مناطق محروم رشت
از مسکن مهر و خانه‌هایش گذشتیم، هوا به شدت گرم بود اما نرخ اجاره بها به قدری ذهنم را درگیر کرده بود که گرمی ۴۰ درجه‌ای هوا را لمس نمی‌کردم و از پس شنیدن هر قیمت اجاره بها، عرق سردی روی پیشانی ام نقش می‌بست. از «مسکن مهر» خودم را به «معلولین» رساندم، منطقه‌ای محروم و یکی از نقاط کمتر برخوردار و حاشیه نشین رشت، بدون معطلی وارد مشاور املاک شدم، شلوغی و همهمه بود به طوری که سلام نحیف و بی جان من در فضا گم می‌شد، دوباره سلام کردم و چون جایی برای نشستن نبود، ایستاده منتظر پاسخگویی متصدی مشاور املاک ماندم.
عقربه‌های ساعت به سرعت به سمت ظهر می‌رفت و گرسنگی همراه با تشنگی بر من غلبه کرده بود، در فکر فرو رفته بودم که با صدای بَم مشاور املاک به خودم آمد که می‌گفت؛ «جانم، دنبال خانه بودید در خدمتم».
متصدی مشاور املاک لیستی بلند بالا از قیمت اجاره بها نقاط مختلف این منطقه را اعلام کرد که به عنوان مثال اجاره یک واحد ۵۵ متری در این منطقه با پیش پرداخت ۵۰۰ میلیون و اجاره ماهی ۳ میلیون ممکن بود.
برای خالی نبودن عریضه همراه متصدی مشاور املاک چند خانه در این منطقه را بازدید کردیم. وارد خانه‌ای شدیم که از ظواهرش بر می‌آمد قدمتی دیرینه دارد و بیم آن داشتیم که هر لحظه سقفش بر سر ما آوار شود، اتاق‌های تو در تو و دیواری ترک برداشته و پنجره‌ای نامنظم و پله‌هایی قوس دار؛ همه این اوصاف نشان دهنده یک بنای قدیمی بود که به جای اجاره باید به موزه تبدیل شود اما اجاره بهای همین بنا با پیش پرداخت ۳۰۰ میلیون و پرداخت ماهیانه ۳ میلیون تومان تعیین شده بود.
هیچ نظارتی وجود ندارد
از وقت نهار گذشته بود و به ناچار در همان حوالی وارد یک فلافلی شدم. مدیر این فلافلی جوان خوش اخلاق و خنده رویی بود و دقایقی نگذشت با هم گرم گرفتیم و تا فهمید خبرنگار هستم صمیمیتش را بر من گستراند، صمیمتی که از دغدغه‌ها و درد و دل‌هایش روایت می‌کرد، «سعید» جوان ۲۵ ساله‌ای که در یک فضای ۲۰ متری کسب روزی حلال می‌کند.
سعید می‌گوید: دانشجوی ترم اول کارشناسی ارشد رشته معماری است و در کنار درس، کار می‌کند تا خرج تحصیلش را تأمین کند. او با گلایه از وضعیت نابسامان اجاره بها اضافه می‌کند: برای این فضای کوچک، ماهیانه ۱۰ میلیون اجاره پرداخت می‌کنم.
او با اشاره به اینکه هیچ نظارتی بر بازار اجاره بها در بخش تجاری و مسکونی نیست هیچ نظارتی بر بازار اجاره بها در بخش تجاری و مسکونی نیست و عده‌ای دلال و صاحبان ملک و املاک با تیشه قیمت‌های نجومی بر مردم می‌تازند ادامه می‌دهد: طرح نهضت ملی مسکن حرکت خوبی از سوی دولت است اما به شرط آنکه همانند مسکن مهر به انحراف کشیده نشود.
این جوان رشتی با بیان اینکه جوانان شرایط ازدواج ندارند، گفت: اقتصاد و درآمد پایدار از یک طرف و افزایش قیمت‌ها و هزینه کردها از سوی دیگر سبب شده تا هیچ رمق و انگیزه‌ای برای ازدواج باقی نماند.
قیمت‌های عجیب و غریبی که کمر گزارش ما را شکست
سری به منطقه خوش‌آب‌وهوای گلسار هم زدم تا ببینم قیمت اجاره‌بها در این منطقه اعیان‌نشین چگونه است. قیمت‌ها سر به فلک می‌کشید و تعرفه رهن خانه بین ۳ الی ۵ میلیارد بود، قیمت‌های عجیب و قریبی که کمر گزارش ما را شکست.
«مهری نژاد» یکی از متصدیان مشاور املاک در این منطقه می‌گوید: گلسار از مناطق گران رشت است و قیمت اجاره‌بها در این منطقه بسیار بالاست. هیچ تعادلی بین درآمد، افزایش قیمت‌ها و قدرت خرید مردم وجود ندارد و همین موضوع موجب کسادی بازار شده است.
متصدی مشاور املاک با بیان اینکه تقاضا برای خرید مسکن بسیار کاهش پیدا کرده است، ادامه می‌دهد: قیمت هر متر خانه در نقاط مختلف رشت به ۳۰ الی ۴۰ میلیون تومان می‌رسد و در برخی نقاط مثل گلسار هر متر از ۵۰ میلیون شروع می‌شود.
تقریباً اکثر تعرفه‌های اجاره‌بها و رهن بر اساس یک معیار مشخص نبود و نظارت‌هایی که مسئولان دم از آن می‌زدند و نسبت به آن تأکید ویژه دارند، در این بحبوحه حساس اقتصادی و قیمت‌های کذایی مغفول مانده بود.
استاندار گیلان: روند اجرای طرح مسکن ملی در گیلان کُند است
آنطور که آمارها روایت می‌کنند حدود ۲۵ میلیون نفر در ایران مستأجر هستند و زوج‌های جوان ۷۰ درصد از تقاضای جدید بازار را به خود اختصاص می‌دهند. بازار اجاره مسکن به‌دلیل بی‌توجهی دولت سابق به حال خود رها و فرصت مناسبی نصیب دلالان و سودجویان فضای مجازی شد. اما طی دو سال گذشته دولت سیزدهم با اجرای طرح نهضت ملی مسکن به دنبال برقراری آرامش در این فضا است.
روند اجرای طرح ملی مسکن در گیلان به قدری کُند و لاک‌پشتی دنبال می‌شود که نه تنها مردم بلکه صدای استاندار را هم در آورده است. «اسدالله عباسی» با گلایه از این روند می‌گوید: از اسفند سال گذشته تا کنون پروژه‌های مسکن ملی و مسکن مهر با کندی مواجه بوده لذا باید نظارت مستمر بر عملکرد پیمانکاران وجود داشته باشد.
استاندار گیلان خواستار نقش آفرینی و مشارکت تشکلهای مردم نهاد در اجرای این طرح شد و ادامه داد: عدم انجام تعهدات از سوی برخی پیمانکاران در قبال انجام پروژه‌های مسکن ملی گیلان قابل پذیرش نیست.
عباسی، عدم تکمیل پروژه مسکن مهر را از مشکلات مهم گیلان برشمرد و تاکید کرد: تمامی پروژه‌های مسکن مهر در گیلان باید کامل شود و دیگر شاهد بروز مشکلاتی در این خصوص نباشیم.
وی با تاکید بر تأمین زیرساخت‌های مهم در اجرای طرح مسکن ملی اضافه می‌کند: نبود برخی امکانات و زیرساخت‌ها بعد از ساخت مسکن زیبنده گیلان نیست.
مدیرکل راه و شهرسازی گیلان: پیگیری و اجرای ۱۳ هزار واحد مسکن ملی در استان
«هادی رحمانی» سرپرست اداره کل راه و شهرسازی گیلان نیز با اشاره به اینکه برای بیش از ۱۳ هزار واحد مسکن، ۲۴۰ هکتار زمین اختصاص یافته که نیمی از این زمین‌ها به سازمان ملی زمین و مسکن تعلق دارد، اظهار می‌کند: ۴۸ درصد این زمین‌ها متعلق به منابع طبیعی و ۲ درصد مربوط به سازمان جهاد کشاورزی است.
سرپرست راه و شهرسازی گیلان با تاکید بر اینکه بیشترین زمین اختصاص یافته در شهرهای رشت و بندر انزلی واقع شده است، اضافه کرد: برای تأمین و صدور سند زمین‌های مورد نیاز این طرح اداره کل منابع طبیعی، اداره ثبت اسناد و املاک گیلان بیشترین درصد همکاری را با ما داشته‌اند.
رحمانی با اشاره به همکاری مطلوب برخی دستگاه‌های اجرایی در امر ساخت مسکن بیان کرد: تاکنون برای ۱۵۰ هکتار از این زمین‌ها توسط سازمان ملی زمین و مسکن سند صادر شده که ۹۷ هکتار نیز در دست اجراست تاکنون برای ۱۵۰ هکتار از این زمین‌ها توسط سازمان ملی زمین و مسکن سند صادر شده که ۹۷ هکتار نیز در دست اجراست.
و اما «حامد دائمی» مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان هم گفته که از ابتدای سال تاکنون ساخت ۶۶۶ واحد مسکن روستایی در قالب نهضت ملی در استان به اتمام رسیده است.
وی با اشاره به سهمیه ۷ هزار واحد طرح ملی مسکن در روستاهای گیلان در سال جاری افزود: تاکنون حدود ۲ هزار نفر برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شده‌اند.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان با اشاره به افتتاح و بهره برداری بیش از ۲ هزار واحد نهضت ملی مسکن روستایی در سال گذشته بیان کرد: این واحدها با اعتبارات سال ۱۴۰۰ در قالب تسهیلات تکمیل و بهره‌برداری شده است.
به نظر می‌رسد مجموعه مدیریت استان گیلان برای تسریع در روند اجرای طرح ملی مسکن، باید چاره اندیشی کنند زیرا مردم بویژه مستأجران خانه به دوش به اجرای این طرح و خانه دار شدن چشم دوخته‌اند؛ طرح ملی مسکن به کُندی در حال اجرا است و برای تحقق آن نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها هستیم.
