خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها – سمیه گلابگیریان: قالی یزدی که در گذشته بیشتر با زمینه لاکی یا قرمز و امروزه با زمینه کرمی بافته می‌شود، مشتریان خوبی دارد و تولید آن هم خوب است اما به دلیل اینکه بازارهای آمریکا و اروپا را برای صادرات از دست داده، بازار فروش خوبی در خارج از کشور ندارد از این رو قیمت فروش فرش با قیمت تمام شده تناسبی ندارد و بافت آن دیگر مقرون به صرفه نیست.
فرش یزدی که به اصطلاح عامیانه «سالم باف» است یعنی با کیفیت بهتر و در زمان طولانی‌تری بافته می‌شود، مشتری داخلی خود را دارد اما زمانی که قیمت تأمین مواد اولیه بر اساس نرخ دلار تغییر می‌شود، بازار کشش فروش به قیمت مناسب را ندارد و تولیدکننده مجبور است که فرش را ارزان‌تر و با قیمتی نامتناسب با دشواریهای بافت آن به فروش برساند که این روند بافندگان را خسته کرده است.
گلایه بافندگان از دستمزد پایین
یکی از بافندگان یزدی با اشاره به تلاش‌های قالی بافان برای بافت فرش‌های با کیفیت و بدون اشتباه در نقشه چینی گفت: در هر نقطه‌ای از کشور که درباره فرش یزدی حرف می‌زنند، ابتدا به سلامت و هنرمندی قالی باف آن اشاره می‌کنند و این عقیده را دارند که قالی بافان یزدی همواره درست و سالم می بافند و نقشه‌ها به زیبایی در فرش پیاده می‌شود.
حدیث میرزایی ادامه داد: فرش یزدی از گذشته تا امروز بسیار مشهور بوده و بخش قابل توجهی از این شهرت به تلاش و مهارت قالی بافان باز می‌گردد به طوری که بخشی از قالی بافان یزدی حتی در سایر استان‌های کشور فرش می بافند و بسیار مورد تائید و احترام هستند اما زمانی که دستمزد خوبی عایدشان نمی‌شود، رفته رفته دلسرد می‌شوند و دست از کار می کشند.
وی با اشاره به اینکه در گذشته در هر خانه یزدی دار قالی بر پا بوده و دختران نسل گذشته همه مهارت بافت قالی را دارند، اضافه کرد: فرش یزدی در همه استان‌های کشور متقاضی دارد اما نرخی که به فروش می‌رسد اصلاً برای بافنده و تولید کننده مقرون به صرفه نیست از این رو تولیدات رو به کاهش است.
قدرناشناسی هنر دست بافندگان یزدی
یکی دیگر از قالیبافان یزدی هم از پایین بودن دستمزد و سود ناشی از بافت فرش دستباف با دشواریهایی که دارد، گلایه کرد و افزود: بافت قالی در گذشته در خانه‌های یزدی نوعی سرمایه گذاری و کمک به اقتصاد خانواده بود و با توجه به وضعیت تورم حاکم بر جامعه، این رویکرد به خانواده‌ها بازگشته است اما سودی که عاید بافنده می‌شود اصلاً به زحمت آن نمی‌ارزد.
محبوبه رجبی ادامه داد: بافت قالی یکی از هنرهای رایج در بین بانوان یزدی است اما محل مناسبی برای کسب درآمد نیست چرا که یک قالی باف در طول سال شاید یکی دو تخته قالی را به تنهایی ببافد و مزدی که از آن عایدش می‌شود بسیار کم است این در حالی است که آسیب‌های جدی از این شغل متوجه سلامت بافنده است اما بازار قدر این زحمات را نمی‌داند.
وی با اشاره به وضعیت فروش فرش یزدی در گذشته و صادرات آن، نرخ فروش قالی در گذشته را نسبت به وضعیت فعلی بسیار بهتر دانست و افزود: زمانی که فرش صادر می‌شد، بافنده نیز راضی‌تر بود اما وقتی فروش به داخل کشور محدود شد، تمایل به تولید نیز کمتر شده است و با این روند اگر فرش صادر نشود، از میزان بافت و تعداد بافندگان نیز کاسته خواهد شد.
فعالیت بیش از ۵۰ هزار بافنده در یزد
رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف یزد تعداد بافندگان یزدی را ۵۰ هزار نفر و تولید سالانه فرش دستباف در یزد را ۲۰۰ هزارمترمربع اعلام کرد که آن را در زمره ۵ استان برتر کشور قرار داده است.
علیرضا نیکخواه در گفتگو با خبرنگار مهر به استقبال بازار داخل از فرش یزدی به دلیل کیفیت بالای بافت و حفظ اصالت اشاره کرد و گفت: قالی بافان یزدی از گذشته سالم باف بودند هر چند این خصیصه باعث می‌شد که فرش دیرتر بافته شود اما کیفیت آن را به مراتب بالاتر می‌برد چرا که گره‌ها یکی یکی در جای خود قرار می‌گرفتند و در کنار تراکم مناسب قالی، زیبایی بیشتری نیز به نقشه آن می‌دادند.
وی با بیان اینکه هنر ارزشمند قالی بافان یزدی به دلیل محدود شدن بازارهای صادراتی و ضعیف بودن بازارهای فعلی مقصد صادرات، بسیار پایین است، افزود: هر چند استان یزد هنوز هم در تهیه مواد اولیه فرش بافی از جمله پشم ریسی و رنگرزی توانمند است اما افزایش قیمت مواد اولیه سرسام آور بوده و با افزایش قیمت ناچیز فرش در این سال‌ها هیچ تناسبی ندارد.
خوشنامی بافندگان یزدی در دنیا
رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف یزد با اشاره به اینکه فرش یزدی از نظر میزان تولید در کشور حرف اول را می‌زند، این را نشأت گرفته از هنر فرش بافان یزدی دانست به طوری که حتی فرش بخش اعظمی از استان‌های فارس، اصفهان و کرمان را نیز بافندگان یزدی می بافند و استان یزد به نوعی معین استان‌های همجوار در بافت فرش دستباف است.
وی موفقیت قالی بافان یزدی را در گرو بازار گرم فروش دانست و افزود: در این حوزه بازار داخل همچنان از فرش یزدی استقبال می‌کند اما بازارهای صادراتی محدود شده و همین باعث شده که قیمت عرضه در داخل کشور چندان با هزینه‌های تولید همخوانی نداشته باشد. در واقع می‌توان گفت که هنر قالی بافان یزدی ارزان فروخته می‌شود.
نیکخواه این وضعیت را منجر به کاهش بافندگان و میزان بافت فرش در یزد دانست و افزود: بازار کشش افزایش قیمت فرش را ندارد و امید است با باز شدن باب‌های جدید صادرات، این کشش ایجاد شده و فرش نفیس یزدی و هنر قالیبافان آن به قیمت مناسب در بازار عرضه شود.
وی یکی از بازارهای جدید صادرات فرش را بازار عربستان معرفی کرد و افزود: در تلاش هستیم که از این ظرفیت استفاده کنیم و در گام اول قرار است که یک هیأت تجاری از استان اعزام شود و در گام‌های بعدی برگزاری نمایشگاه در کشورهای عربی را مدنظر داریم که امیدواریم بازارهای جدید به فرش یزدی رونق ببخشد.
حمایت از بافندگان با صادرات فرش
رئیس اتحادیه فروشندگان و تولیدکنندگان فرش دستباف یزد عقیده دارد که به این ترتیب می‌توان بافنده را نیز راضی نگه داشت چرا که تولیدکننده با فروش دلاری فرش، درآمد بهتری خواهد داشت و از بافنده نیز حمایت می‌کند.
وی درباره وضعیت افزایش قیمت فرش در این سال‌ها گفت: البته افزایش قیمت وجود داشته اما بسیار پایین بوده است اما اگر صادرات افزایش یابد قطعاً با توجه به کیفیت و تقاضای بازارهای جهانی برای خرید فرش دستباف یزد، این افزایش چشمگیر خواهد شد. البته این فرصت در حال حاضر برای علاقمندان ایرانی فرش دستباف فراهم است که فرش را به قیمت مناسب خریداری کنند.
معرفی انواع فرش دستباف یزدی با قیمت
نیکخواه با اشاره به اینکه فرش یزدی با زمینه‌های لاکی و کرم بافته می‌شود، افزود: تقاضای بازار در حال حاضر به سمت فرش‌های دستباف کرم است از این رو فرش‌های لاکی کمتر بافته می‌شود.
وی درباره قیمت عرضه فرش دستباف در بازار داخل کشور نیز گفت: یک تخته فرش یزدی ۱۲ متری کرم، ۷۵ میلیون تومان، یک تخته فرش ۹ متری کرم ۵۰ میلیون تومان و یک تخته فرش ۶ متری کرم هنر دست بافندگان یزدی ۳۰ میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسد اما با این شرایط هم عده‌ای به سمت خرید فرش‌های دستباف دست دوم روی آورده اند.
تشکیل کمیته فرش در استان
معاون بازرگانی سازمان صمت یزد هم با اشاره به ارتباط با کشور عربستان برای معرفی فرش دستباف یزد از برگزاری نمایشگاه فرش در این کشور خبر داد و گفت: با توجه به شرایط پیش آمده برای صادرات فرش دستباف به کشورهای اروپایی، هم قیمت فرش و هم دستمزد کارگران بافنده افزایش نیافته است.
علی افشار پور در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: برای بازاریابی و فروش فرش‌های دست بافت در اتاق بازرگانی کمیته فرش تشکیل و برای حل مشکلات صنف فرش بافان جلساتی با تشکل‌های صنفی و تشکل‌های روستایی برگزار شد.
وی با تاکید بر اینکه دولت در بحث تأثیرگذاری و کمک به حل مشکلات صادرات و فروش فرش وارد عمل شده است، اظهار کرد: تاکنون توانستیم با بازار عربستان ارتباط بگیریم چرا که یکی از بازارهای خوب منطقه برای استان به شمار می‌رود از این رو برگزاری نمایشگاه فرش در این کشور را دنبال می‌کنیم.
معاون بازرگانی سازمان صمت استان یزد گفت: با رایزن‌های کشورهای دیگر نیز ارتباط برقرار می‌کنیم تا با رونق صادرات کمک شایانی به بحث تولید و قیمت فرش دستباف استان صورت گیرد.
آنچه مسلم است بافندگان یزدی که عمدتاً بانوانی هستند که از کودکی این هنر را فراگرفته و کمک کار اقتصاد خانواده هستند، هنوز این نقش را حفظ کرده اند و تلاش می‌کنند در کنار هنری که خلق می‌کنند، به اقتصاد خانوار هم کمک کنند اما اگر درآمد ناشی از بافندگی کم باشد، آنها رفته رفته از این هنر فاصله گرفته و به مشاغل کاذبی روی می‌آورند که هم به هنر فرش یزدی آسیب می‌رساند و هم با فرهنگ یزدی‌ها همخوانی ندارد.
