دیپلماسی بخشی از میدان است

به گزارش خبرگزاری مهر، سید عباس عراقچی، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی، در نشست نقد و بررسی کتاب سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، گفت: کشوری قدرتمند است که اولاً حضور و دسترسی در سطح جهانی داشته باشد و از قدرت نظامی و سلطه دریایی و هوایی مناسبی برخوردار باشد و این شامل فناوری فضایی و موشکی هم می‌شود. ثانیاً باید قدرت اقتصادی بالایی داشته باشد. کشور قدرتمند کشوری است که بتواند هزینه‌های اعمال قدرت خود را بپردازند.

او اضافه کرد مؤلفه سوم قدرت، توان مداخله پنهان است که همان نیروهای امنیتی و اطلاعاتی هستند. وی مؤلفه چهارم را توان تأثیرگذاری فرهنگی اجتماعی دانست. و بالاخره قدرت مهم بعدی توانمندی دیپلماتیک است. همه قدرت‌های بزرگ از دیپلماسی، پویا و فعال و رو به جلو برخوردار هستند. قدرت دیپلماسی فقط برخورداری از دیپلمات‌های ماهر و زبر دست نیست. شما در دیپلماسی باید قادر باشید دیگران را به آن چیزی که می‌خواهید قانع کنید و این مستلزم به کار گرفتن ابزارهای مختلف است. اگر دیپلماسی را به عنوان یک کوه یخ در نظر بگیرید تنها قسمت کوچک آن که روی آب است و قابل مشاهده است دیپلماسی رسمی است و کاری است که دیپلمات‌ها می‌کنند، در حالی که قسمت اعظم یخ زیر آب است که همان دیپلماسی غیررسمی است.

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی تاکید کرد: شما باید بتوانید تصویری که می‌خواهید از خود و دشمنان و رقبای خود به دنیا ارائه بدهید. مثلاً از ژاپن به عنوان ملت صلح طلب یاد می‌شود اما تصویری که از ژاپن قبل از جنگ جهانی دوم به عنوان یک کشور خشن و جنگ طلب وجود دارد صد در صد متفاوت است. تصویر دنیا از ژاپن پس از جنگ ۱۸۰ درجه تغییر کرد و این هنر دیپلماسی است.

عراقچی تاکید کرد: مهم‌ترین کار دیپلماسی روایت سازی است. اینکه شما رقیب یا دشمن خود را در دنیا به عنوان تهدید امنیتی جا بیندازید ثمره یک دیپلماسی موفق است. اینکه بتوانید رفتار خود را مشروع و رفتار دیگران را نامشروع جلوه بدهید ثمره دیپلماسی است. در کنار روایت سازی، مؤلفه دیگر قدرت ادراک سازی است. قدرت شناختی و معنایی. قدرتی که به شما این امکان را می‌دهد در ذهن مردم و نخبگان کشورهای دیگر نفوذ کنید. تا آنجا که مثلاً او را مجبور کنید خود در تله امنیتی سازی شما وارد شود.

عراقچی بیان کرد: تصویر سازی مؤلفه دیگر قدرت دیپلماسی است. اگر در مسیر تحقق اهداف ملی خود تصویر مناسبی درست نکنید ناکام می‌مانید. روسیه نتوانست روایت درستی از حمله به اوکراین ارائه بدهد و لذا روایت دیگران غالب شد. تصویر برنده و بازنده در یک بحران تعیین کننده است. ممکن است در میدان ببرید اما در روایت سازی ببازید. روایت سازی زمینه موفقیت شما را ایجاد می‌کند.

وی افزود: دیپلماسی بخشی از میدان است. عبارت معروفی هست که «هرکسی جنگ را ببرد الزاماً صلح را نبرده است.» شما ممکن است در جنگ ببرید اما در صلح موفق نشوید. هرچقدر شما مؤلفه‌های نظامی سیاسی و اقتصادی داشته باشید اما دیپلماسی موفقی نداشته باشید از داشته‌های خود بهره نبرده اید. این دیپلماسی و دیپلمات‌ها هستند که منابع قدرت ملی را به امنیت، منافع و منزلت تبدیل می‌کنند.

عراقچی در پایان گفت باید دانست که قدرت‌های جهانی هم در سیاست خارجی اشتباه می‌کنند و ممکن است شکست بخورند. تصور قدر قدرتی از هیچ قدرتی در جهان نباید داشت. اینکه فکر کنیم همه چیز تحت کنترل آنهاست و به اصطلاح همه چیز کار خود آنهاست تعبیر غلطی است. قدرت‌های بزرگ هم اشتباهات راهبردی و هم اشتباهات تاکتیکی دارند.
وی بیان کرد: اگر به فهرست قدرت‌های بزرگ در دویست سال گذشته نگاه کنید ظهور و افول قدرت‌های جهانی را خواهید دید. آمریکا در عراق و افغانستان اشتباهات فاحش کرد. نباید در مقابله با قدرت‌ها چه در میدان و چه در دیپلماسی خود را از پیش باخته تصور کنیم. خودمان را و توانمندی‌های خود از جمله توانایی دیپلماتیک خود را دست کم نگیریم و اعتماد به نفس داشته باشیم.