سید شجاع الدین امامی رئوف دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در گفت و گو با خبرنگار مهر در مورد تعرفه‌های گمرکی اظهار کرد: مشکلی که با وزارت صمت داریم مربوط به تعرفه‌های گمرکی می‌شود؛ ما دستورات مختلفی داریم مبنی بر اینکه کالاهای مشابه ساخت داخل نباید وارد شود که رگولاتور تنظیم این دستور تعرفه‌های گمرکی است؛ یعنی کتاب تعرفه از صنایع داخلی ما و به خصوص بخش‌هایی که ما پتانسیل داریم در برابر اجناس خارجی حمایت کند؛ به عنوان مثال در ترکیه از تولیدکننده داخلی در مقابل بازار بیرونی حمایت می‌شود اما تعرفه‌های گمرکی ایران که هر سال کمیسیون ماده یک وزارت صمت آماده می‌کند چند سالی است برای صنایع نساجی مشکل ساز شده است.
وی افزود: دو سال قبل نرخ پایه محاسبات گمرک بر اساس دلار ۴,۲۰۰ تومانی بود؛ در آن مقطع برای الیاف، نخ، پوشاک و پارچه تعرفه مشخصی داشتیم. از سال ۹۲ تا ۹۹ این تعرفه کارکرد داشت و هر چقدر به انتهای زنجیره نزدیک می‌شد میزان تعرفه بالا می‌رفت؛ مثلاً برای الیاف پنبه تعرفه ۵، نخ ۱۵، پارچه ۳۰ و پوشاک ۷۰ درصد بود و به صورت پلکانی افزایش می‌یافت.
رئوف ادامه داد: از سال ۹۷ جهش ارزی داشتیم که خود را در سال ۹۸ نشان داد اما در این مقطع نرخ محاسبه گمرک همان ۴,۲۰۰ تومان باقی ماند. در واقع ما تعرفه را داشتیم اما با توجه به نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی، نظام تعرفه‌ای کارکرد خود را از دست داد زیرا نرخ دلار در بازار حدود ۲۵ هزار تومان بود اما نرخ دلار مورد محاسبه گمرک یک پنجم این نرخ و ۴,۲۰۰ تومان بود.
وی افزود: بر این اساس دولت سال گذشته تعرفه‌ها را کم کرد. حقوق گمرکی را نیز از ۴ تا یک درصد کاهش داد و سود بازرگانی هم تقلیل یافت. متأسفانه در این تغییرات تعرفه‌ای به لحاظ اینکه کار تخصصی نبود یک بازه زمانی طولانی تعرفه الیاف به عنوان ماده اولیه و نخ به عنوان محصول واسطه‌ای برابر شد و اختلاف بین مواد اولیه و محصول واسطه‌ای از بین رفت و مورد اعتراض ما هم قرار گرفت. ما مدام پی گیری می‌کردیم و در خواست اصلاح نظام تعرفه‌ای را داشتیم.
ازبکستان هم از ما پیشی گرفت
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران تصریح کرد: به عنوان نمونه ما سالهای سال پنبه را از ازبکستان تأمین می‌کردیم. این کشور از سال‌ها قبل نسبت به سرمایه گذاری در حوزه ریسندگی ورود کرد به شکلی که پنبه را کامل به نخ تبدیل کرده و نخ را صادر می‌کند و حتی پنبه وارد می‌کند تا ارزش افزوده صادر کند. همچنین با سرمایه گذاری‌هایی که انجام داده به دنبال این است که نخ را هم به پارچه تبدیل کند تا ارزش افزوده بالاتری داشته باشد. بنابراین ما دیگر نتوانستیم از ازبکستان پنبه وارد کنیم و این کشور ترجیح داد که نخ به ما صادر کند. این در حالیست که ما در کشور این برنامه ریزی را نداشتیم و نسبت به برنامه ریزی دیگران هم غفلت کردیم.
وی افزود: به هر حال مساله اختلاف در نظر گرفته نشده تعرفه‌ها باعث شد حجم زیادی نخ از ازبکستان به ایران وارد شود؛ بر همین اساس امسال ۸۰ میلیون دلار نخ از این کشور به ایران وارد شد در حالی که این رقم پارسال ۴۰ میلیون دلار و سال قبل تر از آن ۲۰ میلیون دلار بود. همین موضوع در مورد پارچه هم است و این روند در حال شکل گیری است و پیش بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک این پارچه تبدیل به پوشاک شده و وارد ایران شود.
رئوف تصریح کرد: ازبکستان برنامه ریزی کرده و صنعت نساجی خود را توسعه داده است. این مساله در پاکستان، کامبوج، هندوستان، ترکیه و… وجود دارد زیرا همه برنامه ریزی داشتند اما ما در ایران هنوز برنامه ریزی نداریم و برای صنعت نساجی هیچ جایگاهی دیده نشده است؛ به عنوان نمونه همه تشکل‌های صنعتی گلایه دارند که چرا به بخش صنعت در برنامه هفتم توسعه توجه خاصی نشده است.
واردات ماشین آلات باید تسهیل شود
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به وضعیت تعرفه‌ها، مشکلی در واردات ماشین آلات وجود دارد؟ گفت: صنایع نساجی یکی از صنایع پیشرو در تعرفه واردات ماشین آلات است زیرا بالای ۹۷ درصد ماشین آلات مورد استفاده در صنعت نساجی وارداتی است. البته به طور کلی در دنیا تولیدکننده این مدل ماشین آلات انگشت شمار است و بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا در دل هم ادغام شده اند تا بتوانند سهم بازار داشته باشند. بنابراین ما هم واردکننده این تکنولوژی هستیم. با این حال وقتی در یک نمایشگاه خارجی شرکت می‌کنیم و مثلاً با یک شرکت سوئیسی برای واردات ماشین آلات صحبت می‌کنیم، به دلیل تحریم‌ها تمایلی به همکاری با ما ندارند. در واقع به دلیل مشکلات سیاسی و تحریمی این شرکت‌ها با ما همکاری نمی‌کنند و تصور کنید در این شرایط دولت هم تعرفه روی واردات ماشین آلات می‌گذارد.
وی افزود: در واقع وقتی دولت می‌داند که واردات ماشین آلات به دلیل تحریم مشکل است و تولیدکننده با هزار و یک داستان و از طریق کشور ثالث و… ماشین آلات وارد می‌کند نباید تعرفه سنگین روی واردات این محصول اعمال کند. توقع داریم که دولت در این حوزه‌ها همراه‌تر باشد و سنگ اندازی کمتری کند.
رئوف اضافه کرد: مشابه همین موضوع را برای ماشین آلات دست دوم هم داشتیم. در بسیاری از موارد به دلیل تحریم و ریزش ارزش پول ملی امکان خرید ماشین آلات نو را نداریم و مجبور به واردات ماشین آلات دست دوم می‌شویم و با کمک شرکت‌های دانش بنیان این تجهیزات را سرپا می‌کنیم اما در این حوزه هم دولت سنگ اندازی می‌کند. توقع می‌رود که دولت در این بخش‌ها با صنایع همراه‌تر باشد.
لزوم حمایت دولت از بخش بافندگی برای کاهش ارزبری
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران درباره واردات و صادرات هم گفت: واردات صنعت نساجی یک میلیارد و ۸۸۰ میلیون دلار است که این واردات نخ، پوشاک (قانونی)، پارچه و… را شامل می‌شود. از این عدد تقریباً ۶۸۰ میلیون دلار مربوط به واردات پارچه می‌شود.
وی افزود: بنابراین در صنعت بافندگی که نخ را به پارچه تبدیل می‌کند یک گپ بزرگی داریم و باید سرمایه گذاری در این حوزه انجام شود که با یک سرمایه گذاری کوچک می‌توانیم ارزبری این بخش را کاهش دهیم و تبدیل به تولید داخل کنیم. اگر دولت از واحدهای بافندگی حمایت کند ضمن جلوگیری از ارزبری در بخش ریسندگی و رنگ هم می‌توانیم سرمایه گذاری کنیم و صادرات را هم افزایش دهیم.
قابلیت افزایش ۴ برابری صادرات را داریم
رئوف اضافه کرد: همچنین در حال حاضر صادرات ما در صنعت نساجی ۵۶۰ میلیون دلار است که از این میزان ۳۴۰ میلیون دلار مربوط به صادرات فرش و موکت می‌شود.
وی گفت: این ۳۴۰ میلیون دلار قابلیت افزایش ۳ تا ۴ برابری را دارد البته منوط به اینکه مشکلات حوزه نساجی در بخش صادرات از جمله موضوع رفع تعهد ارزی را حل کنیم. در واقع دولت باید این بخش را تسهیل کند و با برقراری روابط نقل و انتقال پول و گسترش روابط بین المللی در بازه زمانی ۳ تا ۴ ساله زمینه افزایش صادرات نساجی را فراهم کند.
