تعزیه، حلقه مفقوده روایتِ ایرانی

به گزارش پیام خبر از اراک، عضو هیئت علمی دانشگاه، با اشاره به ضعف روایت‌های داستانی واقعه کربلا گفت: تاکنون بیشتر بر شخصیت‌های منفی مانند شمر و عمر سعد تمرکز شده و ارتباط امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) به‌خوبی روایت نشده است.

او یادآور شد که سنت‌های نوشتاری ایران همچون مجلس‌نویسی، طیرنامه‌نویسی، رساله‌های عقل و عشق و مقتل‌نویسی ظرفیت‌های بزرگی برای داستان‌نویسان امروز دارند. رودگر تاکید کرد که تعزیه، برخلاف مقتل‌نویسی، روایتی نمایشی و چندلایه از عاشورا ارائه می‌دهد و می‌تواند حلقه مفقوده روایت ایرانی باشد.

در ادامه، اسماعیل مجللی پژوهشگر تعزیه، این آیین را شعری روایی همراه با موسیقی و نمایش دانست که ریشه در واقعه کربلا دارد و آن را هنری کاملاً ایرانی معرفی کرد. او تاریخچه تعزیه را از قرون اولیه اسلامی تا دوره قاجار مرور کرد و گفت نسخه‌های رسمی آن در زمان فتحعلی‌شاه شکل گرفت. مجللی توضیح داد که داستان‌های کهن مانند امیر ارسلان نامدار، ملک جمشید و حسین کرد شبستری در ساختار مجالس تعزیه تاثیر گذاشته‌اند و حتی صحنه‌هایی چون «زره‌پوشی» برگرفته از ادبیات سنتی در تعزیه دیده می‌شود.

وی افزود: اشعار تعزیه گاه با دخل و تصرف‌هایی برای خوشایند دربار همراه بوده، اما ساختار اصلی روایت کربلا حفظ شده است. امروز نیز همان متون دوره قاجار اجرا می‌شوند و با وجود آگاهی مخاطبان، همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده‌اند. تعزیه در روستاها ساعت‌ها اجرا می‌شود و مردم با نذر و حضور در نقش‌ها، آن را بخشی از زندگی آیینی خود می‌دانند. او نمونه‌هایی از تاثیر اجتماعی تعزیه را یادآور شد؛ از انتقال پیام‌های حکومتی در دوره ناصرالدین‌شاه تا نقش آن در حافظه جمعی مردم بی‌سواد آن زمان.

مجللی در پایان گفت: تعزیه با ساختار خطی و سنتی خود همچنان تاثیرگذار است، هرچند پس از مشروطه تا دهه ۴۰ شمسی متوقف شده بود.

او تاکید کرد که به‌روز کردن تعزیه با موضوعات معاصر اشتباه است؛ زیرا مخاطب آن را تنها با نشانه‌های سنتی می‌پذیرد و روایت رویدادهای امروز وظیفه تئاتر است، نه تعزیه.

کد خبر ۲۶۱۲۷۷