ظرفیت پنهان «بُنِ تنکا» چسبیده به خزر

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ تنکابن در استان مازندران ظرفیت‌هایی از جمله مرکبات، قلعه‌ها، تاریخی دریای خزر، جنگل‌های دو هزار و سه هزار و همجواری با رامسر، غذاهای متنوع گیلکی و آب و هوای مطبوع و تنوع اقامتگاه‌ها را دارد و اینها تنها بخشی از دلایلی است که می‌تواند به عنوان یک مقصد جذاب، جایگزین رامسر در زمان اوج سفرها باشد.

تنکابن به گفته محمد ابراهیم لاریجانی شهردارش «مانند پدری است که بزرگ شدن قد کشیدن و شهر شدن فرزندانش از املش، رودسر، کلاچای، رامسر، چابکسر گرفته تا کتالم، سادات شهر، شیرود، نشتارود، عباس آباد، متل قو، چالوس، نوشهر و کلارآباد را به نظاره نشسته است.»

بنای ثبت ملی شده شهرداری تنکابن

شهر تنکابن که مقصد من برای سفر بود؛ بخش‌هایی از خود را از دست داده و خودش مانده و گردشگرانی که جاذبه‌هایش را خوب نمی‌شناسند و به همین دلیل کمتر در آن توقف می‌کنند. آنها می‌خواهند که زودتر به رامسر برسند.

پیاده راه ساحلی کریم آباد

همین موضوع بهانه‌ای شد تا شهر تنکابن را این بار به عنوان مقصد ببینم و بعد از آن با جاذبه‌های شهرستان تنکابن آشنا شوم. چون همیشه رامسر یکی از مقاصد سفرهایم بوده است. سفر من از تهران آغاز شد. برای رفتن به تنکابن سه گزینه اتوبوس، تاکسی، خودروی شخصی پیش روست.

مسیر هوایی را حذف کردم چون رامسر نزدیکترین فرودگاه به آن است و از آنجا باید حدود ۲۱ کیلومتر راه طی کرد تا به شهر تنکابن رسید. پس طبیعتاً هزینه‌های هنگفت هواپیما گزینه مناسبی برای این سفر نبود. اتوبوس و خودروی شخصی و تاکسی مسیر جاده را از سمت چالوس طی می‌کنند.

با خودروی شخصی می‌توان هر کجا در جاده زیبای چالوس متوقف شد. این راه که ۱۹۰ کیلومتر بود، حدود چهار ساعت طول می‌کشد.

پایتخت مرکبات ایران

اولین چیزی که نظرم را به خودش جلب کرد تابلوی خوش آمدگویی شهرداری بود که تنکابن را پایتخت مرکبات نامیده بود و در کنار عنوان شهر، تصویری از یک قلعه وجود داشت.

تنکابن یکی از مهمترین شهرها در زمینه کشت مرکبات است. باغ‌های آن را بیشتر نارنج تشکیل می‌دهد محصولی که به آن پرتقال و مرکبات دیگر را پیوند می‌دهند. ضمن اینکه خاستگاه میوه کیوی هم بوده است و زمانی که متل قو جزئی از تنکابن بوده، اولین بار نهال آن را از نیوزلند آورده و پرورش دادند و سپس به کل کشور توسعه داده شد.

رودخانه چشمه کیله

از طرفی تنکابن شهر قلعه‌های تاریخی است چون بیش از ۳۰ قلعه در آن قرار دارد از جمله قلعه تنکا. قلعه‌ای که نام شهر از آن گرفته شده است. بن به معنای پایین است و تنکابن یعنی پایین قلعه تنکا.

این نام قدیمی تر از «شهسوار» است. مردم، نام شهسوار را بیشتر دوست دارند به همین دلیل اگرچه بعد از انقلاب دوباره همان نام باستانی تنکابن را گرفت اما همچنان اهالی شهر از «شهسوار» استفاده می‌کنند.

بنای تاریخی بدون امکان بازدید

بناهای تاریخی اندک

به شهسوار رسیدم شهری که بناهای تاریخی آن کم است اما میراث طبیعی زیادی دارد. بناهای تاریخی این شهر ساحلی در اختیار نهادهای دولتی است. از جمله شهرداری، نیروی انتظامی و…. این بناها قدمت پهلوی دارند و تنها می‌توان هنگام شهر گردی آن‌ها را پشت دیوارها و نرده‌ها دید. خیلی از این بناها شکل و شمایل اداری دارند و جداره و نمای بیرونی آنهاست که بیانگر تاریخ شهر است.

پیاده راه مشاهیر

پیاده راه ساحلی

در تنکابن یا همان شهسوار تعدادی جاذبه وجود دارد که می‌تواند یکی دو روزی مسافرانش را در خودش نگه دارد. مهمترین آن دریاست اما این دریا هنوز پلاژی ندارد و تا همین چند وقت پیش هم هیچ پیاده راه ساحلی نداشت. ولی به تازگی به همت شهرداری، در محله کریم آباد این پیاده راه ایجاد شده که در فاز اول ۲۰۰ متر و در نهایت به هزار متر می‌رسد. این پیاده راه اکنون محلی برای تجمع مردم در ساعات خنک روز شده است.

غیر از پیاده راه ساحلی که محلی برای حضور مسافران است؛ دیوارهای رنگی خیلی از محله‌ها در شهرهای گردشگری، مورد استقبال زیاد مردم قرار می‌گیرند. این بار هم در تابستان جشنواره محله‌های رنگی برگزار شد و تعدادی از محله‌ها با ذوق هنری هنرمندان شهر، رنگ آمیزی شدند و حالا مردم شهر و مسافران کنار این دیوارها عکس یادگاری می‌اندازند.

گردشگرانی از سیبری

من جزو مسافران شهر هستم اما تنکابن غیر از ما، از سیبری و آسیای میانه هم گردشگر دارد. پرندگانی مهاجری که در ماههای سرد سال این شهر را انتخاب می‌کنند و در «چشمه کیله» گردهمایی دارند. اهالی شهسوار هر سال میزبان کاکایی های سفید رنگ هستند و به همین دلیل برایشان جشنواره برگزار می‌کنند.

این پرندگان از رودخانه چشمه کیله که پر از ماهی‌های ریز است تغذیه می‌کنند. مردم شهسوار آنها را به دلیل اینک جزو پرندگان حرام گوشت است شکار نمی‌کنند به همین دلیل اینجا را به عنوان زیستگاه امن خود انتخاب می‌کنند.

پل تاریخی شهر

همین جا نزدیک جایی که پرندگان دل خوش به آن هستند، یک پل تاریخی هم وجود دارد که به نام چشمه کیله است و در سال ۱۳۰۹ با طراحی مهندسان روسی و آلمانی شروع شد و بعد از دو سال به اتمام رسید. این سازه پهلوی اول یکی از زیباترین پل‌های تاریخی کشور است که در سال ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسید.

پل چشمه کیله با ۱۱۲ متر طول عرض هفت متری رودخانه را پوشش داده است. در کنار پل پیاده راه مشاهیر ایستاده ام و به رودخانه و مردان ماهیگیر آن که با تور روزی خود را می‌گیرند نگاه می‌کند و آبی که خروشان به سمت دریا می‌رود. به راحتی می‌توان کنار رودخانه قدم زد چون کف سازی شده و تعدادی سردیس مشاهیر به نمایش گذاشته شده تا با مبلمانی که در کنارش ایجاد شده به فضای تفریحی شهر کنار مهمترین رودخانه تنکابن کمک کند.

این پیاده راه جدا از پیاده راه هنرمندانی است که قرار است در آن هنرمندان صنایع دستی محلی برای اجرای هنرهای دست‌شان داشته باشند.

شیطان بازار محلی

نزدیک رودخانه با کمی پیاده روی به شیطان بازار می‌رسم تصورم بر این است که این نام از داد و ستد میان افراد گرفته شده ولی الان با نام بازار سنتی مشهور است.

زنان هم اطراف بازار تخم مرغ محلی و سبزیجات و محصولات خودشان را می‌فروشند. برخی از آنها در همین بازار مغازه‌ای دارند که در آن سبزیجات را می‌شویند و همان جا سرخ می‌کنند.

در این بازار نگاهم به صنایع دستی می‌افتد و متوجه می‌شوم که برخی از آنها سوغات چین است. با این حال هنوز هم می‌توان لاک تراشی‌های هنرمندانه‌ای را در این بازار پیدا کرد.

یکی از بناهای تاریخی شهر که فقط جداره آن باقی مانده

مگر می‌توان به شهرهای شمالی و ساحلی رفت اما به بازار ماهی سر نزده و از ماهی‌های تازه، آزاد و سفید خریدی نکرد. از همین حوالی بوی کباب می‌آید. راسته کباب فروشان مثل خیلی از شهرهای دیگر پاتوق بازاری‌ها و مردم شهر است. با این تفاوت که در تنکابن می‌توانی مطمئن باشی که جگر و گوشت تازه چنجه می‌کنند و به دستت می‌دهند. از اول تا آخر این کوچه یا کته کباب فروشی است، یا جگر و کباب فروشی.

بعد از آن نوبت به قدم زدن در محله قدیمی تنکابن می‌رسد اما این بافت نمی‌تواند یادآور بافت تاریخی باشد چون چیزی از آن باقی نمانده است. جز میدان امام آن که نشان می‌دهد مهمترین میدان شهر است و انشعاباتی از اطراف دارد.

خیلی از خانه‌های قدیمی به زودی فرسوده شده، خالی از سکنه و در نهایت تخریب و دوباره ساخته شده اند. به همین دلیل این شهر یا کل شهرستان تنکابن در حال از دست دادن خانه‌های قدیمی و زمین‌های کشاورزی و باغاتش است و در نهایت خیلی جاهای شهر تنکابن و شهرستان مشاوران املاک در مغازه‌هایشان به انتظار نشسته اند. طبق آماری که سال گذشته داده شده بود شهرستان تنکابن ۱۹۵۰ مشاور املاک ثبت شده دارد.