خبرگزاری مهر، گروه سیاست- زهرا علیدادی: ۱۱ اسفند ماه امسال دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد و از صبح امروز پنجشنبه (۲۷ مهر ماه) مرحله ثبت نام نهایی داوطلبان دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی آغاز شد.
البته با تغییراتی که در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی اعمال شده، ثبت نام در این انتخابات دو مرحله‌ای شد و متقاضیان ابتدا پیش ثبت نام کردند و اگر در این مرحله تأیید شده باشند، می‌توانند ثبت نام نهایی کنند. مرحله پیش ثبت‌نام به این شکل بود که تمام اطلاعات هویتی بارگذاری شده متقاضیان به ۶ دستگاه ثبت احوال، فراجا، دادستانی، وزارت امور خارجه، سازمان امور استخدامی و وزارت علوم (وزارت علوم، وزارت بهداشت، دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز مدیریت حوزه علمیه) ارسال شد. این ۶ دستگاه به مدت یک ماه مهلت داشتند گزارش خود را در قالب «تأیید» یا «عدم تأیید» به ستاد انتخابات کشور اعلام کنند.
محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور درباره مرحله پیش ثبت نام انتخابات مجلس گفت: «به عنوان مثال اگر مشکلی در کارت پایان خدمت متقاضی باشد، فراجا تأیید یا عدم تأیید را اعلام می‌کند؛ ثبت احوال به بررسی شناسنامه و سن افراد می‌پردازد، دادستانی درباره سو پیشینه قضائی و کیفری اعلام نظر می‌کند و وزارت خارجه تابعیت فرد متقاضی را بررسی می‌کند که فرد حتماً تابعیت ذاتیِ ایرانی را داشته باشد.
پیش‌ثبت نام انتخابات مجلس دوازدهم در روزهای ۱۶ تا ۲۲ مرداد ماه برگزار و حدود ۴۹ هزار نفر در این مرحله نام‌نویسی کردند که در این مرحله فقط مدارک متقاضیان انتخابات مجلس شورای اسلامی صحت سنجی شد. بر این اساس، پیش‌ثبت نام موضوعی برای صحت‌سنجی مدارک ارائه شده است و تأییدی بر رد یا تأیید صلاحیت و قطعیت نامزدی انتخابات نیست. همچنین شورای نگهبان به مرحله پیش ثبت نام انتخابات مجلس ورودی ندارد و در این مرحله فقط دستگاه‌های تخصصی باید به استعلام‌های مربوط به متقاضیان داوطلبی نمایندگی مجلس پاسخ دهند.
به ازای هر کرسی مجلس ۱۶۸ نفر ثبت‌نام کرده‌اند
با وجود آنکه پیش ثبت‌نام مرحله جدیدی در فرآیند انتخابات است و در قانون انتخابات مجلس برای اولین بار پیش‌بینی شده، در این دوره اجرا و با استقبال خوبی روبرو شد. طبق گفته هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در مرحله پیش ثبت‌نام حدود ۴۹ هزار نفر ثبت نام کرده‌اند که به ازای هر کرسی ۱۶۸ نفر می‌شود. به بیان دقیق‌تر، مجلس شورای اسلامی دارای ۲۹۰ کرسی نمایندگی است که با این حساب، برای هر یکی از صندلی‌های خانه ملت ۱۶۸ نفر اسم نوشته‌اند.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه البته ملاک ما ثبت‌نام نهایی است که از ۲۷ مهر ماه انجام می‌شود، گفت: «اگر این تعداد افراد پیش‌ثبت‌نامی را با تعداد ثبت‌نام‌های صورت‌گرفته در ادوار گذشته مقایسه کنیم، می‌توانیم بگوییم که این تعداد حدود ۳ برابر شده که بالاترین نرخ در ادوار انتخابات‌های گذشته محسوب می‌شود.»
تعداد ثبت‌نام داوطلبان در یازده دوره قبلی مجلس هم به صورت است که در مجلس اول ۳ هزار و ۷۴۸ نفر، مجلس دوم هزار و ۵۹۰ نفر، مجلس سوم هزار و ۹۹۴ نفر، مجلس چهارم هزار و ۲۷۶ نفر، مجلس پنجم ۵ هزار و ۳۶۱ نفر، مجلس ششم ۶ هزار و ۸۵۲ نفر، مجلس هفتم ۸ هزار و ۱۶۷ نفر، مجلس هشتم ۷ هزار و ۵۹۵ نفر، مجلس نهم ۵ هزار و ۳۸۲ نفر، مجلس دهم ۱۲ هزار و ۱۲۳ نفر و برای مجلس یازدهم ۱۶ هزار و ۳۳ نفر نام‌نویسی کرده بودند.
اشتیاق زیاد افراد به ورود به کارزار انتخابات حتی بدون داشتن مدارک اولیه، موضوع جدیدی نیست و در ادوار مختلف انتخابات شاهد این موضوع بوده‌ایم که بعضاً افرادی که شرایط اولیه را هم نداشتند، در انتخابات ثبت نام می‌کردند.
جشنواره ثبت نام!
این مسأله بارها از سوی برخی از مسئولان کشور مورد انتقاد قرار گرفته بود، به طوری که عباسعلی کدخدایی، سخنگوی سابق شورای نگهبان در ادوار قبلی انتخابات از جمله انتخابات ریاست جمهوری و مجلس و در واکنش به تعداد زیاد ثبت نام کنندگان، گفت: «باید توجه کنیم که این حجم از مراجعات و اشتیاقی که برای نام نویسی وجود دارد، باید اشتیاقی واقعی باشد و نباید فکر کنیم که اینجا جشنواره ثبت نام است. نباید اینگونه باشد که برای ثبت نام تفننی به وزارت کشور مراجعه شود.»
به هر صورت در اصلاح قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، مرحله پیش ثبت نام در نظر گرفته شد تا افرادی که شرایط اولیه را به لحاظ مسائلی مانند سوابق تحصیلی ندارند، امکان ثبت نام نهایی را نداشته باشند. با وجود این، گفته می‌شود که برخی افراد با آنکه شرایط اولیه را هم نداشتند، پیش ثبت نام کردند و گویا عده‌ای تحت هر شرایطی می‌خواهند در انتخابات ثبت نام کنند و ورودی هر چند تفننی به کارزار انتخابات داشته باشند!
ایراد مدرک ۱۲ هزار نفر از پیش ثبت‌نام کنندگان انتخابات
محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور درباره وضعیت افرادی که برای انتخابات مجلس دوازدهم پیش ثبت نام کردند، می‌گوید: «پیش ثبت نام فقط صحت‌سنجی مدارک است و مراجع مربوطه در مهلت یک ماهه پاسخ را اعلام کردند و عموم عدم تاییدها در این مرحله مربوط به مدرک تحصیلی بود و مغایرت داشت. حدود ۱۲ هزار نفر به این دلیل (ایرادات مربوط به مدرک) دچار مشکل شدند.»
در ادوار قبلی انتخابات و از آنجایی که مرحله‌ای تحت عنوان پیش ثبت نام وجود نداشت، شورای نگهبان و دیگر نهادهای نظارتی باید در مدت کوتاهی پرونده‌های متعدد مربوط به داوطلبان انتخابات را بررسی و اعلام نظر می‌کردند و جالب آن بود که بسیاری از افرادی که ثبت نام می‌کردند، حتی شرایط اولیه از جمله مدرک تحصیلی مورد نیاز را نداشتند.
هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در این زمینه به خبرنگار مهر می‌گوید: «در ادوار قبلی انتخابات شاهد بودیم بعضاً افرادی ثبت نام می‌کردند و بعد از انتخابات مشخص می‌شد مدرک تحصیلی آنان مورد پذیرش برخی از دستگاه‌های تخصصی از جمله وزارت علوم نیست. آنان کلی هزینه و تبلیغات می‌کردند و بعد از انتخابات مشخص می‌شد مدرکشان مورد تأیید مرجع تخصصی یعنی وزارت علوم قرار نگرفته است. یا فرض کنید افرادی در انتخابات ثبت نام می‌کردند که محکومیت‌هایی داشتند که مانع ثبت نام آنان بود. برای رفع این مسائل، مرحله پیش ثبت نام در قانون آمد تا دیگر به دلیل ایرادات شکلی برای مثال در مدارک تحصیلی داوطلبان، مُهر رد صلاحیت روی پیشانی آنان زده نشود.»
با همه این تفاسیر، در نظر گرفتن پیش ثبت نام در انتخابات مجلس حداقل این مزیت را دارد که صرفاً افرادی که حائز شرایط اولیه هستند، بتوانند در مرحله نهایی ثبت‌نام شرکت کنند و در نتیجه نهادهای نظارتی هم با پرونده‌های کمتری روبرو شوند و پرونده افرادی را که شرایط لازم را دارند، با دقت بیشتر و فرصت کافی بررسی کنند.
ثبت‌نام نهایی انتخابات «الکترونیکی» برگزار می‌شود
مرحله بعدی، ثبت نام نهایی از داوطلبان انتخابات مجلس است که از روز ۲۷ مهر تا سوم آبان به صورت الکترونیکی انجام می‌شود و سپس صلاحیت داوطلبان از سوی نهادهای نظارتی و بر اساس قانون بررسی خواهد شد. کار شورای نگهبان هم بعد از انجام ثبت نام نهایی آغاز می‌شود. به بیان دقیق‌تر ابتدا هیأت‌های اجرایی، سپس هیأت‌های نظارت و در نهایت شورای نگهبان به بررسی صلاحیت‌ها خواهند پرداخت.
طبق گفته محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور ثبت‌نام نهایی انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار می‌شود. البته وی این توضیح را هم اضافه و تاکید کرد: «قانون این اجازه را داده است تا حسب مورد، مراجعه حضوری هم داشته باشیم اما رویکرد ما برگزاری ثبت نام الکترونیکی است. در این مرحله داوطلبانی که مدارک آنها در پیش ثبت‌نام تأیید شده و کد پیگیری دریافت کرده‌اند، باید پرسشنامه‌ای را تکمیل کنند. امکان ویرایش این پرسشنامه وجود ندارد، بنابراین داوطلبان حتماً باید با دقت آن را تکمیل کنند.»
۵ سال سابقه کار، پیش شرط کاندیدا شدن
سید محمدتقی شاهچراغی، رییس ستاد انتخابات کشور هم تاکید کرده است که کسانی می‌توانند در ثبت نام نهایی انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کنند که در پیش ثبت نام شرکت کرده‌اند.
رییس ستاد انتخابات کشور تاکید کرد: «برابر قانون جدید، داوطلبان حتماً باید ۵ سال سابقه کار اجرایی، قضائی و پژوهشی داشته باشند. ثبت نام غیرحضوری است، بخشی از اطلاعات در پیش ثبت نام گرفته شده که در پرسش نامه ثبت شده است و در منظر داوطلبان قرار می‌گیرد و بخشی از اطلاعات نیز باید جدید وارد شود.»
شاهچراغی با بیان اینکه ثبت نام اصلی تقریباً بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان می‌برد، گفت: «متقاضیان هر ویرایشی را که می‌خواهند در همان مرحله‌ای که وارد سامانه شدند، باید انجام دهند چون اگر تأیید را کلیک کنند و پرسش نامه انتقال پیدا کند، امکان بازگشت وجود ندارد.»
داوطلبان سوابق کاری خود را به صورت یک فایل آماده کنند
محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور در گفتگو با مهر در خصوص ثبت نام داوطلبان انتخابات مجلس گفت: در مورد اعتراضات داوطلبان طبق ماده ۲۶ قانون انتخابات این فرصت هنوز برای معترضان فراهم است تا در نتیجه آن شش دستگاه پاسخ لازم را بدهند.
وی افزود: در وزارت کشور منتظر هستیم تا فرآیند رسیدگی از سوی وزارت علوم، سازمان امور استخدامی، فراجا، وزارت امور خارجه و نیز دادستانی به پایان برسد. البته ثبت احوال مورد خاصی نبوده و مسائل انجام شده است اما پنج دستگاه از آن شش دستگاه هنوز فرایند رسیدگی به اعتراضات در حال بررسی است و فکر می‌کنم نهایتاً تا پایان امروز این پرونده بسته شود و کلیه کسانی که اعتراض دارند پاسخ اعتراضات خود را دریافت کنند.
اسلامی اظهار داشت: اگر مدارک داوطلبان تأیید بشود، کد رهگیری برای آنها ارسال می‌کنیم و برای بیست و هفتم مهر به راحتی می‌توانند وارد سامانه شوند و ثبت نام خود را نهایی کنند. به همین خاطر آمار نهایی را در پایان روز بیست و ششم اعلام خواهیم کرد زیرا لازم است دستگاه‌ها پرونده‌های اعتراضی خود را بررسی کنند و کار پایان یابد و شرایط برای اعلام فراهم شود.
سخنگوی ستاد انتخابات تاکید کرد: لازم است داوطلبان در خصوص ۵ سال سابقه فعالیت اجرایی، آموزشی پژوهشی و یا قضائی اقدام لازم را داشته باشند و این سابقه را به صورت یک فایل آماده کنند زیرا بر اساس قانون این سابقه فعالیت و طبق بند ۹ ماده ۳۱ قانون انتخابات، ما موظف هستیم ۵ سال سابقه فعالیت داوطلبان را اخذ کنیم.
وی افزود: درخواست این سابقه فعالیت به پیشنهاد وزارت کشور نبوده است بلکه قانونگذار آن را تصویب کرده و این وزارت خانه مجری قانون است.
اسلامی اذعان داشت: تشخیص قانونگذار این است که برای نماینده مجلس شدن، لازم است داوطلب دارای تخصصی باشد و بر اساس این پنج سال سابقه می‌توان تخصص را احصا کرد.
سخنگوی ستاد انتخابات گفت: از پنجشنبه این هفته بیست و هفتم مهر شرایط ثبت نام فراهم می‌شود و یکی از مواردی که داوطلبان باید به آن توجه کنند بارگذاری این ۵ سال سابقه خدمت است.
وی ادامه داد: در خصوص این گواهی پنج سال سابقه فعالیت اجرایی داوطلبان، دستورالعملی را با شورای نگهبان تنظیم کردیم. در عین حال طبق قانون برای این ۵ سال سابقه لازم است که بالاترین مقام آن نهاد یا مؤسسه دولتی و عمومی یا خصوصی و غیردولتی این گواهی ۵ سال را تأیید کند.
سخنگوی‌ستاد انتخابات با اشاره به ضرورت معرفی یک حساب غیر تجاری نزد داوطلبان اظهار داشت: در خصوص حساب غیرتجاری داوطلبان که بر اساس ماده ۷ قانون شفافیت، داوطلبان باید در خصوص تأمین منابع مالی یک حساب غیرتجاری برای تبلیغات و هزینه‌های انتخاباتی و واریز و برداشت نزد یکی از بانک‌های مورد تأیید بانک مرکزی، ایجاد و یا آن را معین کنند و لزوماً به معنای آن نیست که یک حساب جدیدی افتتاح کنند. در این حساب امور دیگر مالی داوطلبان نباید صورت بگیرد و آن بانک هم باید این موضوع را تأیید کند که این شماره حساب بر اساس خواست آن داوطلب برای انتخابات مشخص شده است.
وی افزود: از داوطلبان می‌خواهیم که مدارک کافی را برای مرحله ثبت نام اصلی فراهم کنند تا در آن زمان در بارگذاری به مشکلی برخورد نکنند.
اسلامی در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه احیاناً این قانون حداقل ۵ سال سابقه اجرایی موجب ریزش داوطلبان توانمند نشود، اظهار داشت: البته این را قانون مشخص کرده است ولی بر اساس آنچه که در قانون آمده است شرایط خیلی باز است و داوطلبان به سهولت می‌توانند آن را به‌دست آوردند. فرض کنید شخصی در دستگاه قضائی کار می‌کند می‌تواند با همان سابقه در انتخابات شرکت بکند و یا شخصی سابقه تدریس در مؤسسه، دانشگاه و یا… را دارد، او هم می‌تواند این شرایط را به دست آورد.
سخنگوی ستاد انتخابات در خصوص اهالی رسانه که خواستار داوطلبی در انتخابات هستند، گفت: طبق قانون برای خبرنگاران و در خصوص آن پنج سال سابقه، اطلاق اجرایی محسوب می‌شود لذا آنها به راحتی می‌توانند با سابقه حداقل ۵ سال فعالیت، در انتخابات شرکت کنند.
محسن اسلامی با اشاره به احتمال عدم تأیید مدرک تحصیلی داوطلبی تصریح کرد: اگر داوطلبی بتواند استعلام و تاییدیه مدرک تحصیلی خود را از وزارت علوم دریافت کند، او می‌تواند ثبت نام نهایی خود را انجام دهد و ما را وارد گردونه ثبت نام‌ها می‌کنیم ولی چنانچه از طرف وزارت علوم این تأیید صورت نگرفته باشد ولو اینکه داوطلب اعتراض داشته باشد ما نمی‌توانیم به او اجازه حضور در ثبت نام نهایی بدهیم.
وی افزود: وزارت کشور بدون تأیید آن ۶ دستگاه کسی را تأیید نکرده و به او کد رهگیری نمی‌دهد.
