کودک و فضای مجازی؛ دغدغه‌ای جدی در هفته ملی کودک
در هفته ملی کودک، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که توجه والدین، مربیان و کارشناسان تربیتی را به خود جلب کرده، نقش فضای مجازی در زندگی کودکان است. با گسترش روزافزون تکنولوژی و دسترسی آسان به اینترنت، کودکان از سنین پایین با دنیایی از اطلاعات، سرگرمی‌ها و چالش‌ها روبه‌رو می‌شوند. به گزارش پیام خبر از اراک، […]
در هفته ملی کودک، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که توجه والدین، مربیان و کارشناسان تربیتی را به خود جلب کرده، نقش فضای مجازی در زندگی کودکان است. با گسترش روزافزون تکنولوژی و دسترسی آسان به اینترنت، کودکان از سنین پایین با دنیایی از اطلاعات، سرگرمی‌ها و چالش‌ها روبه‌رو می‌شوند.
به گزارش پیام خبر از اراک، در برنامه‌های هفته ملی کودک، برگزاری نشست‌ها، کارگاه‌های آموزشی و تولید محتوا با محوریت «کودک و فضای مجازی» می‌تواند گامی مؤثر در جهت آگاه‌سازی خانواده‌ها باشد. فضای مجازی واقعاً تبدیل شده به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های تربیتی امروز. اینکه بچه‌ها از سنین پایین با دنیایی از اطلاعات، تاثیرات فرهنگی، و حتی خطرات روبه‌رو می‌شوند باعث می‌شود نقش والدین پیچیده‌تر شود.
در دنیای امروز، با این همه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تربیت بچه‌ها خیلی سخت‌تر شده و مثل قبل کاملاً دست والدین نیست و نیاز به روش‌های جدید و آگاهانه‌تری داریم؛ بسیاری از والدین با وجود داشتن فرزندان کم‌تعداد، به دلیل مشغله‌های کاری، فشارهای اقتصادی و دغدغه‌های روزمره، از توجه به نیازهای عاطفی و روانی فرزندانشان غافل می‌مانند اما هر چند در زمینه‌هایی مانند انتخاب مدرسه، پوشاک و تغذیه تلاش زیادی برای فراهم کردن بهترین‌ها می‌کنند ولی اغلب حوصله‌ی تعامل و گفت‌وگوی صمیمی با آنها را ندارند.
در هفته ملی کودک ۱۴۰۴ که با شعار «کودکان، حال خوش زندگی» از ۱۵ تا ۲۱ مهر برگزار می‌شود، تمرکز بر موضوعاتی چون سلامت روان، بازی، خانواده و فناوری‌های نوین نشان‌دهنده اهمیت روزافزون فضای مجازی در زندگی کودکان است.
کنترل نامطلوب والدین بر فضای مجازی؛ تهدیدی برای آینده کودکان
مرتضی انقانی مدیر ستاد کانون های فرهنگی هنری مساجد استان مرکزی در این راستا گفت: در دنیای امروز، فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی کودکان شده است. اما کنترل نه‌چندان مثبت و مطلوب والدین بر این فضا، می‌تواند تاثیرات منفی عمیقی بر رشد روانی، اجتماعی و اخلاقی کودک داشته باشد. کنترل بیش از حد یا بی‌توجهی کامل، هر دو می‌توانند کودک را از مسیر تعادل خارج کنند.
وی افزود: کاهش اعتماد به نفس و استقلال کودک، افزایش تمایل به پنهان‌کاری و استفاده مخفیانه از فضای مجازی، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب بدون راهنمایی، اختلال در شکل‌گیری هویت و ارزش‌های فردی از پیامدهای احتمالی کنترل نامناسب کودکا در فضای مجازی است.
انقانی ادامه داد: به جای کنترل صرف، والدین باید به سمت همراهی آگاهانه با کودک حرکت کنند؛ یعنی گفت‌وگو، آموزش سواد رسانه‌ای، و ایجاد فضای امن برای بیان دغدغه‌ها را فراهم آورند.
مدیر ستاد کانون های فرهنگی هنری مساجد استان مرکزی اظهار کرد: فضای مجازی می‌تواند هم فرصت‌ساز باشد و هم تهدیدآفرین که در این راستا نیاز به آموزش سواد رسانه‌ای از سنین پایین بسیار ضرورت دارد.
وی به برنامه های ستاد کانون های فرهنگی هنری مساجد استان مرکزی در هفته ملی کودک به برگزاری مسابقه فرهنگی با عنوان نامه ای به فرزندم اشاره کرد و گفت: در این مسابقه سعی شده والدین با نوشتن آنچه برای فرزند خود می خواهند با زبان تربیتی و اجتماعی سخن بگویند.
انقانی ادامه داد: کانون های فرهنگی هنری مساجد در سراسر استان مرکزی در این هفته به اجرای برنامه های خاص و متنوع و شاد پرداختند که با استقبال پرشور کودکان همراه بوده است اتفاقا در این برنامه ها حضور والدین هم به چشم می خورد که نشان از همراهی آنان با نحوه و نوع برنامه فرهنگی در مسجد است.
از جذابیت‌های مجازی تا سرگرمی‌های واقعی؛ راهکارهای جایگزین برای کودکان
احسان منصوری مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان مرکزی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: اگر ما ذهن کودک و نوجوان را آماده کرده و به درستی پرورش داده باشیم، اگر مهارت استفاده صحیح از فضای مجازی را درون آنها نهادینه کرده باشیم، فضای مجازی در دنیای امروز، یک فرصت عالی خواهد بود. اما به هر نسبتی که ما آموزش و مهارت لازم را در استفاده و مدیریت فضای مجازی در کودک و نوجوان ایجاد نکرده باشیم، فضای مجازی به معنای حقیقی تهدید و آسیب خواهد بود.
وی افزود: یکی از ویژگی های مهم فضای مجازی، جذابیت آن است و این لذت و جذابیت را لازم است در قالب فعالیت های دیگر که ظرفیت لازم را دارند جایگزین کنیم؛ مثل بازی های فکری به ویژه اگر ۲ یا چند نفره اجرا شود، سایر بازی های گروهی و با تحرک لازم، تعامل با خانواده و گروههای هم سالان به شکل برنامه ریزی شده، کاردستی ها و دیگر سرگرمی های سازنده.
مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان مرکزی ادامه داد: لازمه ی ایجاد تعادل بین فناوری و ارزش های تربیتی چند چیز است. اول اینکه این دو ماهیتا در تضاد نیستند بلکه محتوا و هدف به کارگیری فناوری است که این تضاد را ایجاد می کند.
وی اظهار کرد: در وهله ی اول درونی کردن ارزش های فردی و اجتماعی و فرهنگی در کودک و نوجوان قبل از مواجهه با فناوری؛ در وهله ی دوم ایجاد مهارت و شناخت لازم در کودکان و نوجوانان نسبت به استفاده ایمن از فناوری و فضای مجازی و در وهله سوم تولید محتوای مناسب و مورد علاقه کودکان و نوجوانان بر اساس فرهنگ ملی است.
منصوری گفت: این نیز نکته مهمی است که تفکر و اندیشه ورزی کودکان از ابتدا رشد داده شود و آنها را تحلیل گر بار بیاوریم تا به راحتی مغلوب ظواهر دنیای مجازی نشوند.
بهترین هدیه در هفته ملی کودک؛ کمتر کردن جولان فضای مجازی
لیلا آجرلی کارشناس ارشد فرهنگی و فعال رسانه ای در استان مرکزی در این خصوص به خبرنگار مهر می گوید: بیاییم در هفته ملی کودک، به جای خرید اسباب‌بازی‌های گران‌قیمت یا برنامه‌های پرزرق‌وبرق، یک هدیه واقعی و ماندگار به این فرشته‌های آسمانی بدهیم و زمان بیشتر برای با هم بودن، و کمتر غرق شدن در فضای مجازی در خانه فراهم آوریم.
او گفت: وقتی والدین گوشی را کنار می‌گذارند و با کودک حرف می‌زنند، بازی می‌کنند، و به دنیای او وارد می‌شوند، کودک احساس امنیت، عشق و ارزشمندی می‌کند.این ارتباط واقعی، پایه‌گذار شخصیت سالم و آینده‌ای روشن برای فرزندمان خواهد بود.
آجرلی اظهار کرد: فضای مجازی همیشه هست، اما کودکی فقط یک‌بار اتفاق می‌افتد؛ بیاییم این هفته را به فرصتی برای بازگشت به آغوش خانواده تبدیل کنیم.
کارشناس ارشد فرهنگی گفت: وقتی پدر و مادر بیشتر وقت خودشون رو صرف گوشی‌های همراه و بازی‌های آنلاین می‌کنن، چه انتظاری می‌تونیم از کودک داشته باشیم؟ کودکی که به جای گفت‌وگو، بازی، و توجه، با چهره‌های خیره‌شده به صفحه نمایش روبه‌رو می‌شود، کم‌کم یاد می‌گیرد که ارتباط یعنی سکوت، یعنی بی‌توجهی. این رفتارها نه‌تنها باعث فاصله عاطفی بین والدین و کودک می‌شوند، بلکه الگوی رفتاری نادرستی رو هم منتقل می‌کنند.
این فعال فعال فرهنگی افزود: کودک از والدینش یاد می‌گیرد که دنیای مجازی مهم‌تر از دنیای واقعی است، و این می‌تواند در آینده روی روابط اجتماعی، اعتماد به نفس، و حتی سلامت روانش تاثیر بگذارد.
وی ادامه داد: گفت‌وگو و شنیدن فعال از کودک، حس ارزشمندی، امنیت و اعتماد به نفس را در او تقویت می‌کند اختصاص دادن زمان با کیفیت حتی کوتاه، می‌تواند تاثیر عمیقی بر رابطه والد و فرزند داشته باشد. بی‌حوصلگی والدین اغلب از خستگی یا فشارهای بیرونی ناشی می‌شود، اما کودک آن را به شکل طرد شدن یا بی‌اهمیت بودن برداشت می‌کند.
آجرلی تاکید کرد: در واقع، کودکان بیش از هر چیز به حضور واقعی و توجه قلبی والدین نیاز دارند، نه صرفاً امکانات مادی یا بهترین مدرسه و لباس. شاید بد نباشد گاهی به جای تمرکز بر “بهترین‌ها”، به “با هم بودن” فکر کنیم.
کد خبر ۲۶۰۱۳۷
